Iako su prevashodno po svojoj nameni označene kao građevinski materijal, na prodaju keramičkih pločica danas najviše od svih parametara utiče dizajn. Arhitekte, dizajneri enterijera, pa i sami krajnji kupci, prilikom odabira proizvoda u salonu ili iz kataloga, prvenstveno uočavaju da li im se boja i dizajn nekog proizvoda slažu sa opštim konceptom zamišljenog prostora, i tek nakon toga razmišljaju o njegovim tehničkim karakteristikama.
Danas su retki momenti kada stručno lice prvenstveno zahteva određene parametre proizvoda pa tek onda raspravlja o njegovom dizajnu. U takvim slučajevima tek onda bi se birao dizajn između više različitih proizvoda, pa i između više različitih proizvođača.
Može se slobodno reći i da su pločice jedini građevinski materijal na koji, nakon primene svetskih standarda kod domaćih proizvođača, dizajn ima veći uticaj prilikom planiranja i razvoja proizvoda, njegove primene i samog prodajnog karaktera od tehničkih parametara. Do te mere da se danas u svetu gubi granica namena te se podne pločice zarad dobrog izgleda i potpunog uklapanja u enterijer nekog objekta, postavljaju i na zid.
Nekada, prilikom prvih proizvodnji keramičkih pločica, dizajn se nanosio ručno. Jako pažljivo, iscrtavani su određeni geometrijski oblici. Kako se došlo u eru masivne proizvodnje, dizajn se u jednom momentu sveo na krajnju jednostavnost i čisto pastelne jednobojne pločice. Posebno je ovaj trend bio uočljiv u proizvodnji zidnih pločica čiji dizajn nije morao „ispaštati“ zbog tehnoloških zahteva – poput faktora protivkliznosti na bosu i obuvenu nogu, otpornosti na habanje i drugo.
Dizajn novijih keramičkih pločica se od samih početaka svodio na jednu stvar – što verniju imitaciju prirode.
Kako je vreme prolazilo i tehničke mogućnosti su se menjale. Sa sito štampe i rotokolor se prešlo na digitalni otisak. Iz tog razloga, danas, više nego ikada ranije, imitacije prirodnih elemenata dostižu svoj vrhunac.
Nekada su uz pomoć tehnologije rotokolor štampe proizvođači bili u prilici da naprave pločicu koja je svojim izgledom podsećala na više lomljenih kamenih ploča manjeg formata uklopljenih u okvire promera pločice. Tu je bio kraj dizajnerskim i tehnološkim mogućnostima. Svaka sledeća pločica je ličila na prethodnu.
Danas, uz pomoć digitalne tehnologije, dolazimo do snažnih mogućnosti. Na 4m² pločica replike šljunčanih frakcija delimično utonulih u pesak, ne postoji ni jedan mali kamen istog oblika niti iste šare.
Do kojih granica se odlazi u podražavanju prirode objašnjava jedna od šala koja trenutno kruži svetom keramike – ukoliko uđete u neku prostoriju i na podu vidite drvo sa čvorovima, budite sigurni da je u pitanju keramička pločica. Dok oni koji rade sa drvetom pokušavaju da izbegnu ovakve mane drveta, „keramičari“ ih u punom svetlu naglašavaju.
Gde je kraj mogućnostima u primeni nove tehnologije još niko ne nazire. Armije tehnologa i inženjera svakodnevno rade na tome da ta granica svake godine zamakne odmah negde iza horizonta.
I pored svega ovoga i danas se mogu sresti krajnje limitirane serije ručno oslikanih pločica. U pitanju su jako skupi proizvodi prevashodno dekorativnog karaktera mahom u manjim razmerama, ručno oslikani od strane poznatih umetnika današnjice.
Kako se i u prirodi dešava da postoje tamnije i svetlije nijanse, tako ih prate i sami proizvodjači pločica. Tako se dešava da su, kada ih delimo na kolorit, naprodavanije svetlije nijanse bilo kog proizvoda.
Ako uđete u bilo koji salon i pitate prodavca koje su pločice najprodavanije, 99% su šanse da će vas odvesti do pločica bež boje kao i svetlijih nijansi drugih boja.
Više razloga prati ovu činjenicu, počevši od onih praktičnih – „otvaranje“ prostora, svetlijim bojama se dobija utisak da je prostor veći i održavanje je lakše u smislu slabije vidljivosti nečistoće. Na pločicama tamnijih nijansi tragovi nečistoće, posebno kamenca koji je kod nas jako prisutan u vodi, veoma su vidljivi. Zato ih ljudi u rezidencijalnim instalacijama često izbegavaju.
Tamnije (tamno sive ili svetlije nijanse crne) pločice mogu biti bolje rešenje u objektima visokog prometa gde je protok ljudi veliki u toku dana, jer rade upravo ono što rade svetle pločice u rezidencijalnim objektima – sakrivaju tragove nečistoća unetih spolja, tragove đona itd. U objektima koji imaju direktne prelaze iz prostora u kojima je visok nivo prašine ka onima u kojima je nema ni malo, bez takozvane „tampon zone“, nije preporučljivo stavljati tamne nijanse.
Npr, u objektu gde se iz proizvodnog dela prelazi direktno u upravni deo zgrade, bez obzira kakav čistač cipela imali na ulazu, đonovi će biti puni prašine i za sobom ćete ostavljati tragove. Za izgled objekta i troškove održavanja, ovakav način tretiranja podova nije pogodan.
Što se zidnih pločica tiče, velika većina dizajna danas se oslikava u sledećem obrascu: svetla pločica kao osnova, tamna pločica kao pandan, a zatim iste te dve nijanse pločica sa aplikacijama. Iste boje se ponavljaju u podnim pločicama, samo u drugom formatu i najčešće bez ikakvih aplikacija. Jednu „kolekciju“ ili grupu proizvoda iste „serije“ čine uglavnom četiri pločice za zid i dve za pod.
Ovde se jako slično odražava tematika većeg učešća u potrošnji -prodaji svetlijih boja u odnosu na tamnije. Tamnije boje, kao i dekori, se koriste da „razbiju“ jednoličnost ili naglase određeni deo prostora.
Pored ovoga, na Balkanu su i dalje popularne takozvane listele, bordure ili specijalni tzv. inserto delovi koji se umeću najčešće između pločica različite boje, po vertikali ili horizontali. Listele se dobijaju sečenjem pločice nakon proizvodnje u osnovnoj boji – svetloj ili tamnoj. Zatim se nakon nanošenja određene šare ponovo vraća kroz poslednji proizvodni proces – pečenje gline, te se time dobija dugotrajan ukrasni element. Možemo reći da je potrošnja deljena po boji donekle primetna i kulturološkom diverzifikacijom stanovništa na određenoj teritoriji.
Na nekim područjima više će se trošiti artikli orijentalnog dizajna i zelene, tirkizne ili plave boje, na drugim će svetlo plava boja preovladavati, dok su na trećim najviše prisutne nijanse terakote, siva i bež boje. Kako je u pitanju građevinski proizvod koji se postavlja u finalnoj fazi izvođenja radova, ovo ne bi trebalo da nas čudi, jer najviše zavisi od tipa arhitekture i objekta u koju se pločica instalira.
Kako je nemoguće bilo kom proizvođaču da u svoj proizvodni program, bez obzira na to koliki god kapacitet proizvodnje poseduje, uvrsti sve varijacije danas popularnih proizvoda, još dugo vremena ćemo biti u prilici da uživamo u majstorijama kako domaćih tako i inostranih proizvođača.
Piše: Mihailo Popov
